Սեղանի շուրջ նստած ենք, իհարկէ ծանուցում եկաւ Կօֆէին, որ ես նոր գրառում եմ արել, ու նա հարցրեց՝
Կօֆէ — Նորմինե՞ր, այսի՞նքն։
Անդրանիկ — Դէ ոնց որ ասում են normies։
Կօֆէ — Հա՜, նորմալ մարդիկ։
Զարեհ — Like muggles?
Սեղանի շուրջ նստած ենք, իհարկէ ծանուցում եկաւ Կօֆէին, որ ես նոր գրառում եմ արել, ու նա հարցրեց՝
Կօֆէ — Նորմինե՞ր, այսի՞նքն։
Անդրանիկ — Դէ ոնց որ ասում են normies։
Կօֆէ — Հա՜, նորմալ մարդիկ։
Զարեհ — Like muggles?
Իրականում ահագին դժուար է խմբով աշխատել, պէտք է ամէն մէկը միւսի հետ խօսայ ու քննարկի մանրամասն թէ յստակ ինչ է անելու, այլապէս մէկը միւսին սկսելու է խափանել։
Ոլորտի ոմն մարդիկ փորձում են ուրիշներին (այսուհետ՝ նորմիներին) համոզել որ քեզ այս֊կամ֊այն գործիքն է պէտք լաւ աշխատելու համար։ այ եթէ Սլեք ունենաս ապա լաւ կաշխատես, այ եթէ Ժիռա ունենաս ապա լաւ կը համակարգես։ Բայց դա սուտ է։ չհաւատաս։
Նորմիներին պէտք է բացատրել, որ խնդիրը մարդկային հաղորդակցութեան մէջ է, ոչ թէ գործիքների։ Թուղթ ու գրիչին ոչ մի բան չի հասնի, կարեւորը խօսել կարողանալ։
Լիքը գործ կայ անելու։
Եթէ ճիշտ եմ հասկացել Մասթոդոնի API֊ը, ապա այս գրառումը գնալու է եւ հասնի թութ.հայ։ Տեսնենք։
Գնալով աւելի շատ եմ սիրում Հուգոն։ Մի ժամում ահագին կարեւոր փոփոխութիւններ արեցի։ Նախ այս մտքերը ամբողջական է ցոյց տալիս գլխաւոր էջում։ Ապա վերջապէս ժամանակ ունեցայ հասկանալ թէ ինչպէս անել, որ գրառման օրեր֊ամիսները լինի Հայերէնով։ Եւ վերջապէս այդ Next/Prev/See More֊ը փոխեցի դրեցի Յաջորդ/Նախկին/Կարդալ աւելին։
Բայց դեռ ահագին բան կայ լաւացնելու (։
Քոյրս համալսարանի դասերին միանում է զումով ու ահագին լացելու է վիճակը։
Դասախօսը թէ բա «խնդրում եմ բոլորդ միացրէք ձեր միկաֆոնները, միւս դասից էլ խնդրում եմ միացնէք ձեր կամերաները»։
Ինձ մօտ տպաւորութիւն է որ էս դասախօսը իրականութիւնից ահագին կտրուած է, չգիտի որ մարդիկ տանը ասենք միշտ չէ որ ունեն յարմար տեղ նստելու, կամ միշտ չէ որ ուզում են իրենց ընտանեկան ձայները հրապարակել ալամ աշխարհին։
Բայց դէ էս մարդկանց համար տարբերութիւն չի անում, քանի որ ամէն դասին պէտք է միանաս ու ասես «ներկայ»։
Այս գրառման բացումն անեմ շնորհակալութիւններս յայտնլով Վարիկին, Հայաստանի Հանրապետութեան Արդարադատութեան Նախարարութեան Անձնական Տուեալների Պաշտպանութեան Գործակալութեանը եւ իհարկէ, համացանցին։
Քովիդը շատ բան է փոխել մեր կեանքում, առաջ ստուգման էի գնում երեք֊չորս ամիսը մէկ, իսկ հիմա՝ ամիսը մէկ։
Ու ոչ֊այդքան֊հասկանալի պատճառներով արդէն պարտաւոր ենք գնալ քննութիւն հանձնելու ամէն երկու շաբաթը մէկ։
Ու հարց է առաջանում թէ մարդկանց քննութեան արդիւնքները ինչպէս փոխանցել ամենաօպերատիւ ձեւով։ դէ ես ամէն անգամ F եմ ստանում։
Շատ լաբրատորեաներ կամ մարդկանց ուղարկում են մեյլով ինչ֊որ մի նկար/PDF (այսուհետ՝ նիշք), կամ էլ ուղարկում են յղում այդ նիշքի։
Հիմնականում այդ նիշքը չի ունենում ոչ մի տեսակի վաւերացում կամ նոյնականացում, հանրայցին դրած նիշք է։
Վարիկը նկատեց որ այդ լաբարատորեաներից մէկի բոլոր արդիւնքները բաց դրած են։ Մի յղումով մտնում ես ու հազարաւոր մարդկանց տուեալներ դէմդ է։
Ասեմ աւելին՝ այնքան շատ էին տուեալները, որ բրաուզերս կախում էր…
Ինչպէս հպարտ պատասխանատու քաղաքացի, ես տեղեկացրեցի լաբարատորեային։ Well that’s a lie։ Ես ցանկացայ տեղեկացնել իրենց, բայց աւաղ, ոչ մէկ հեռախօսը չէր պատասխանում։
Մէկ֊երկու ժամ փորձելուց յետոյ, տեղեկացրեցի Անձնական Տուեալների Պաշտպանութեան Գործակալութեանը։ Well that’s a lie։ Ես ցանկացայ տեղեկացնել իրենց, բայց աւաղ, ոչ մէկ հեռախօսը չէր պատասխանում։
Յիշեցի, որ իրենց պէտը՝ Գեւորգ Հայրապետյանը, ArmIGF֊ի ժամանակ ինձ հետ պանելում էր։ Զանգեցի ArmIGF֊ից Գրիգորիին։ Միշտ յաճելի է լսել Գրիգորիի ձայնը երբ նա ասում է «Ողջո՜յն Անդրանի՛կ»։
Ստանալով Գեւորգի հեռախօսահամարը, տեղեկացնելով Անձնական Տուեալների Պաշտպանութեան Գործակալութեանը եւ խնդիրը բացատրելով լաբարատորեային կարողացանք փակել այդ ցուցակը։
Բայց ինչքան էլ ուրախ լինեմ այդքան էլ կարող եմ տխուր լինել։ Ես կարողացայ կապի միջոց գտնել, ապրե՛մ ես, բայց եթէ իմ փոխարէն խնդիրը գտնէր կամ տեղեկանար Վալոդիկը, ով նստած է Գեղաշեն գիւղում եւ չգիտի Գրիգորիին կամ պանելում չի եղել, ապա նա ի՞նչ է անելու։
Պէտք է այնպիսի համակարգ լինի, որ բոլոր քաղաքացիները ունենան հաւասար իրաւունքներ։
Այո, ինչ էլ օպերատիւ ենք աշխատում։
Ասանկ բաներ…
Ամիս մը չի լինում, որ ես չբողոքեմ Հայաստանեան օպերատորներից։ Կամ ցանցն է վատ, կամ սպասարկումն է ահաւոր, կամ էլ դեռ չունեն նորմալ համակարգ որ մարդ իմանայ իրենց մօտ խնդիր կայ թէ չէ։
Բայց այսօր այդ օրը չի։ Այսօր գրում եմ գովաբանութիւն։
Օրեր առաջ նորայրն էր ասում, որ խնդիր է նկատել. Յուքոմի մի ցանցից կարողանում է միանալ իր աշխատանքային սերւէրին իսկ միւս ցանցից՝ ոչ։
Իհարկէ առաջին բանը որ եկաւ մտքիս դա routing խնդիրներն են, սկսած BGP֊ից մինչեւ աստուած գիտի ուր։
Մէկ ժամ ախտաճանաչելուց յետոյ, գտանք խնդիրը, որը, աւաղ, մենք չենք կարող ուղղել, պէտք է օպերատորին տեղեկացնել։
Բայց այդ խնդիրը հասկանալու համար մեզ ահագին օգնեց շատ կարեւոր գործիք՝ Looking Glass, որը տեղակայուած է Ucom֊ում։
Եւ այսպէս, ընտրելով ցանց, անելով traceroute, եւ տեսնելով BGP֊ի վիճակը, մեր գործը կախուած չէր սպասարկման մասնագէտներից։
Ucom֊ից միայն մի բան է պակաս՝ ստատուս էջ, որ ամէն անգամ զանգելու փոխարէն, ուղղակի մի էջով իմանանք եթէ մի բան «էն չի»։
Ասանկ բաներ։
Ամէն անգամ որ տեղ ենք գնում թիմով, իհարկէ, իմ կարգիչը հանում եմ ու սկսում եմ գործ անել։ աստուած չգիտի նոյնիսկ թէ ինչ կարա լինի։
Մի օր փաբում կոդ եմ գրում, միւս օր բարում սերւէր եմ թարմացնում, մի օր էլ ընթրիքի ժամանակ մեյլեր եմ պատասխանում։ Եղել ա նոյնիսկ, որ հաց ուտելու ժամանակ հարցակում եմ միտիգացիա արել։
Ու ամէն անգամ Քրիսը բողոքում ա ինձանից, որ, ոչ թէ միայն «լափթոփդ հերիք է հանես», այլ նաեւ թէ առհասարակ ինչի եմ կոմպ հետս ման տալիս։
Աւաղ, ես չեմ կարողանում առանց կոմպի։
Այսօր զանգեցին, թէ բա հաւաքուենք ընթրենք, ու միասին նայենք Formula 1։ Ասեցի լաւ, հեսա գալիս եմ։
Հասնեմ տեղ, ու ինչ տեսնեմ. բոլորը պանիկում են։ Թէ բա ալիքներից ոչ մէկ ցոյց չի տալիս, Ոչ֊այդքան֊խելացի֊TV֊ի բրաուզերն էլ չի կարողանում կայքից բան ցոյց տայ։
Առաջին բանն ի՞նչ է որ ինձ ասում են։ «Լափթոփդ հե՞տդ է»։
Չէ մի չէ, զահ֊րը֊մար։
Այո հետս է։
Իմ պատասխանը՞. «Է ապուշներ 4 հոգիով ոչ մէկդ քոմփիւթըր չունի՞ք»։
Ու ես միացուցի իմ ՄակԲուկը իրենց TV֊ին, որ նայեն։
Ու բոլորը ինձ մնացին պարտական եւ ասեցին որ էլ չեն դժգոհի երբ տեսնեն, որ նախարարի հետ հանդիպման գալիս եմ պայուսակս ուսիս։
Ասանկ բաներ…
Յակոբ Միքայէլեանը գրել էր.
Տարի մը առաջ մեր 44-օրեայ պատերազմը ի՞նչ կողմնակի ազդեցութիւններ ձգեց։ […] Հայաստանը ի՞նչ կողմնակի վնասներ կրեց… […] Երեւոյթով՝ ոչինչ։
Դուրսէն եկողներ կը զարմանան երկրին բնականոն վիճակը տեսնելով. «Այս երկիրը պատերա՞զմ տեսեր է, հաւտալնիս չի գար»
Այս մասին որեւէ դրական ակնարկի չեմ հանդիպած: Դրական չե՞ն վերը յիշածներս:
Մարդի՛կ, լաւ կ՛ըլլայ երբեմն կիսալեցուն բաժակին լեցուն մասն ալ տեսնենք:
Ու այո, մեր մօտ յետպատերազմեան վիճակներ չեն, բնաւ։ Շատերը նոյնիսկ մոռացել են, որ մինչեւ այսօր ունենք PoW֊ներ, վիրաւորուած մարդիկ։
Բայց ինձ սխալ չհասկանաք, ես դա որպէս վատ բան չեմ ասում։ Շատ լաւ է, որ կարողանում ենք ձգել, դա նրա մասին է խօսում որ ահագին պինդ ենք։
Ընկերներիցս շատերը գնացին երկրից, ասելով՝ այստեղ ապահով չի, այստեղ «ստաբիլ չի»։
Ինձ ստաբիլ պէտք չի։ Խալեդ Բիշարան եթէ այստեղ լինէր, կասէր թէ ինչ է ստաբիլութիւնը։
Բաժակը լցնել է պէտք։
Մինչ…