Հեղինակների պահոցներ՝ Անդրանիկ Վարդանեան

Անդրանիկ Վարդանեան-ի մասին

Համահիմնադիր @ իլլուրիա։ Փոխտնօրէն @ Մութ Ուժեր™։ Խոնարհ ծառայ @ Համացանց։ միշտ կարգիչի դիմաց։ հիմնականում անվնաս։

Թօռի ցանցով ապահով շելլ կպնելու մասին

Համացանցը հետաքրքիր տեղ է շատ, ու բոլորս էլ հետաքրքիր բաներ ենք միշտ անում այնտեղ, սակայն, մէկ-մէկ խնդիրներ լինում են, սահմանափակումներ, եւ այլն։

Վահէն խնդիր ունէր իր կարգիչի վրայ, ես էլ չէի հասկանում թէ ինչ է լինում իր մօտ, պէտք էր «կպնէի», կարդայի, որ կարողանայի խնդիրը ուղղել։

սակայն միւս խնդիրն այն է, որ ես չեմ կարող SSH կպնել, քանի որ իր պրովայդերը իրեն չի տալիս իրական IP, ու ասենք ինքը եւ ամբողջ թաղամասը նոյն հասցէն են միասին կիսւում, երեւի թէ այդ պրովայդերը շատ էր հաւանել sharing is caring միտքը, տենց։

վերջում որոշեցի այս խնդիրը լուծել իմ ձեւերով։

տեխնիկապէս մեզ երկու բան է պէտք.

ա) հասցէ որը յղում է դէպի Վահէի կարգիչ

բ) այդ հասցէի ցանկացած պորտ յղէր դէպի Վահէի կարգիչի SSH-ի պորտին։

Ես ու Վահէն մտածում էինք, թէ ինչ անել։ Ես մտածում էի VPN կարգաւորել Վահէի համար, հիմա էլ Վահէն պէտք է կարողանայ կարգաւորել այդքան բան, որ ունենայ ստատիկ հասցէ VPN ցանցում, իսկ ասենք ես չգիտեմ թէ ինչպէս են OpenVPN-ը կարգաւորում գրաֆիկական միջավայրով։ ինչեւէ։

Վահէն կատակով ասեց «Իսկ Թօռով չի՞ լինի ։Ճ», ու դա ինձ մտածելու տեղ տուեց։ չէ՞ որ Թօռն էլ է VPN, ու ունենք ելքի հանգոյցներ, ու ամէն մէկս իր (ոչ պարտադիր) հասցէն ունի։

առաջին բանը, որը արեցի, դա իհարկէ man tor էր ։Պ

մեզ պէտք էր, որ Վահէն ունենայ .onion հասցէ, եւ վերջ, եւ որ այդ հասցէի ոմն-րդ պորտը կապի Վահէի կարգիչի SSH-ի պորտին։

ահա, ամէն ինչ պարզ գրուած էր, ես պէտք է Վահէի համար ուղարկէի կարգաւորումներ, որ նա դնէր /etc/tor/torrc-ի մէջ դնէր։

աւելացնում ենք այդ նիշքում հետեւեալը՝

#Hidden service for SSH
HiddenServiceDir /var/lib/tor/hidden_service/
HiddenServicePort 22 127.0.0.1:22

դէ առաջին տողը ուղղակի մեկնաբանութիւն է ինձ համար, որ եթէ կարդամ՝ հասկանամ։

ահա, ասում է թէ գաղտնի սերւիսի հասցէագիրքն է /var/lib/tor/hidden_service/-ը, ու այս սերւիսի 22-րդ պորտը կապում է մեր կարգիչի 22-րդ պորտին, որը տուփից դուրս SSH-ի պորտն է։

ապա պէտք է ուղղակի tor-ը restart անել։

service tor restart

հիմա, պէտք է որպէս root նայել /var/lib/tor/hidden_service/hostname նիշը։

ապա

# cat /var/lib/tor/hidden_service/hostname
qal5fnalcf2foqzz.onion

եւ ահա տեսնում ենք մեր .onion հասցէն ^^

հիմա, ես պէտք է այնպէս անեմ, որ թօռի ցանցի միջոցով կարողանամ SSH կպնել այդ հասցէին։ ինձ նախ պէտք է torsocks ծրագիրը, ահա, քաշեցի եւ տեղակայեցի։ ապա

zvartnots ~ # torsocks --shell
/usr/bin/torsocks: New torified shell coming right up...
zvartnots ~ # ssh qal5fnalcf2foqzz.onion -l vahe

torsock --shell-ը թոյլ է տալիս, որ այդ շելլով հրահանգուող ցանկացած բան անցնի թօռի ցանցով, ահա, եւ ես կպայ SSH այդ հասցէին։ վերջ։

յ.գ. 1) այստեղի .onion հասցէն իրական չէ, անկապ մի փորձէք կպնել։ 2) ծրագրերը պէտք է ունենաք, օրինակ, պէտք է ի սկզբանէ ունենալ tor-ը, տեղակայելու համար պէտք է ուղղակի անել apt-get install tor torsocks եւ այլն։ ենթադրում եմ որ այստեղ էք եկել, ապա այդպիսի տարրական բաներն արդէն գիտէք (։

հարցերի համար պատրաստ եմ, կարող էք մեկնաբանութիւն թողնել, ու տենց։

Պատասխանել մեյլով

Առաջ չենք գնում

մեզ միշտ թւում է թէ տեխնոլոգիաները առաջ են գնում, մեծ ընկերութիւնները ամէն անգամ նոր բաներ են մեզ show անում, բայց դէ ինչ-որ տեղ հարցական է, թէ դա առաջ գնալ է թէ՞ մեզ խաբել։

մեզ խաբում են այն ժամանակ երբ մենք չենք հասկանում, օրինակ եթէ գնանք շուկայ ու չիմանանք տարրական հանրահաշիւ ապա մեզ խաբելու են, չէ՞։

ես հասկացայ, որ մեզ խաբում են դիւրակիր սարքերի աշխարհում, օրինակ, շատ պարզ օրինակ, սարքում են կարգիչի մետաղի հզօրութեան հեռախօս, բայց ահաւոր, ԱՀԱՒՈՐ շատ ծրագրային սահմանափակումներ են դնում։ կամ ասեն ստեղծում են Քինդլ բայց թոյլ չեն տալիս ամէն ինչ կարդալ, իբր հեղինակային իրաւունք է, բան է։ լաւ անցնեմ բուն թեմայիս։

ես ունեմ իմ շատ սիրելի Նոքիա Ն900֊ը, որը իմ երկրորդ դիւրակիր սարքն է դիւրակիր կարգիչիցս յետոյ, Dell Inspiron 1564, եթէ հետաքրքրի։

երեկ Լիլիթին բան էի ցոյց տալիս, ու պէտք էր սերվերում բան փոխել։ ի՞նչ խնդիր, բացում ես տերմինալ, SSH֊ով կպնում ես, եւ ահա, միացրեցի tmux֊ը եւ vim֊ով փոխեցի։ ու ինքը տեսաւ արդիւնքը։

սա էլ սքրինշոթ, (որ Լիլիթի աքաունթը բաց լինէր, թվիթը կը շեյրէի)

Լիլիթն ասեց թէ այս սքրինշոթը շեյրեմ Թվիթերում։ բայց աւաղ, չկարողացայ։ ինչո՞ւ, քանի որ Թվիթերենք որոշել են, որ պէտք է անպայման սմարթֆոն ունենաս, որ կարողանաս նկար շեյրել, անպայման Ափփ է պէտք։ նկար ափլոդ անելու կոճակ չկար։

փաստօրէն աւելի հեշտ է սերվերին կպնել, դիբագի վիճակը փոխել, քան ասենք թվիթերում նկար ափլոդ անել։

յետոյ էլ ինձ ասում են թէ ինչու եմ «հին» տեխնոլոգիաներ օգտագործում։

ու տենց։

ջղայնացած։

յ.գ. փող չունես սմարթֆոն առնես, պառանօիկ ես անդրոիդ շքել ուզում չես, եկել ես այստեղ, մեր թվիթերի ֆիդը փչացնում ես, որ ի՞նչ անես։

Պատասխանել մեյլով

Փոդքաստինգ

Ես օրիցօրէ աւելի եմ համոզւում որ մեր Հայաստանեան համայնքին պէտք է հիմնականում փոդքասթներ, քան ասենք թերթեր եւ ցօգեր (բլօգներ)։

երիտասարդները հիմնականում ականջակալով են ման գալիս, տարէց մարդիկ արդէն նոյնպէս, երեխաները նոյնիսկ ականջակալներով են ծնւում, իսկ գիրք կարդացողները շատ նման են ԱզատԾԱ օգտագործողներին. ինչքան էլ շատանան, մէկ է ոչ կարդացողները աւելի շատ են լինելու, ինչպէս ասենք սեփականատիրական ԾԱ օգտագործողները աւելի շատ են լինելու։

ի դէպ. չեմ ասում մեր յոյսը կորցնենք, չէ, ասածս այն է, որ ներսից այս պահին բարդ է, պէտք է դրսից էլ ճնշում լինի, ասենք պետական մակարդակով, կամ ասենք կրթական, կամ տարածքային, եւ այլն, դա լինի գիրք կարդալը թէ Ազատ ԾԱ օգտագործելը ։ՃՃ

լաւ, անցնենք ետ մեր թեմային։

քանի որ բոլորը ականջակալներով են ապա կարելի է փոդքասթներ սարքել, օրինակ Ջինենք արդէն սկսել են, իսկ Մարտիրոսեանը արդէն վլօգ է սկսել վարել, որը կրկին անգամ ասենք հնարաւոր է լսել։

յոյս ունեմ թէ ես ու Ազատեանը նոյնպէս կը սկսենք, երեւի թէ ԱյԹիոտ թեմաներ, կամ էլ, քանի որ երկուսս էլ ուտել ենք սիրում, ասենք խոհանոցային (սա կատակ չէր բայց կարող էք այդպէս ընդունել ։Պ)

մի շատ կարեւոր մանրուքի մասին եմ ուզում խօսել։

այսօր մարդկանց համար չկայ «չաթ» հասկացութիւն, նա ճիշտ է չի մեռել, սակայն պարտուել է, քանի որ արդէն մարդկանց համար կայ «ֆեյսբուք, հանգաութս, վայբռ, վաթսապպ եւ այլն»։

նոյնը կարող է լինել փոդքասթի ժամանակ, եթէ մէկին ասես «օ իսկ ես փոդքասթ եմ վարում» ու քեզ ասենք «օհ իսկ ափ ունե՞ք», ասես առանց ափ չի լինի փոդքասթ, կամ «օհ իսկ ՅուԹուբում ինչպէ՞ս է ձեր անունը», ասես առանց Իւ[ծ]իւբ չի լինում։

քանի որ եթէ մենք կախուած լինենք ինչ-որ համակարգերից մի օր, քանի որ իրենք դառնում են ինչ որ բայ դիֆոլթ ստանդարտ, ապա վաղ թէ ուշ իրենք լկտիանալու են, ինչպէս ասենք ջմեյլը մեյլի հարցով, յություբը media content-ի հարցով, իսկ ֆեյսբուքը սոցիալական ցանցերի հարցով։ գոնէ այս մի ոլորտը իրենց «չտանք»։

իսկ շատ հնուց փոդքաթս լսողները, իհարկէ, բոլորն էլ գիտեն Ջփոդդերի մասին, խորհուրդ եմ տալիս օգտագործել այն (։

մինչ։

Պատասխանել մեյլով

խառը

Ինձ միշտ թւում էր թէ պէտք է չորս կողմս անձայն լինի որ ես կարողանամ մտքերս հաւաքել եւ բլօգում գրելու, բայց երեւի ինքս ինձ այդքան էլ լաւ չեմ հասկանում։

ահա նստել եմ Մետրոնոմում, որտեղ մէկը դաշնամուր է նուագում, միւս կողմից կինոյի ձայն է, միւս կողմից էլ շալալաթների1 ձայնը, բայց ես աւելի լաւ եմ կարողանում մտածել քան ասենք տանը, անձայն, տաքուկ թեյով կամ ծանր նեսքաֆէով։ ինչեւէ, անցնեմ առաջ։

ինչ էի ուզում ասել, հա, արդէն երկու ամիս (եւ մէկ օր) է ինչ Հայաստանում եմ, մի տեսակ դեռ հաւատս չի գալիս։ օրինակ եթէ շատերի համար երազանքների քաղաքը Լոնդոնն է, Պաղին է, Վենետիկն է, ապա ինձ համար դա Երեւանն է, ու ամբողջ աշխարհը մէկ տեղ, սակայն Հայաստանը մէկ այլ աշխարհ է։ չնայած որ շատ եմ Սիրիան կարօտում, եւրոպական երկրների շատ օրէնքներին նախանձում, բայց հասկանում եմ, որ իրական երազանքները իդէալական չեն լինում, եւ պէտք է աշխատել երազանքների վրայ։

Հայաստանում առաջին խնդիրը որ ունենք (չնայած այդ խնդիրը ամբողջ աշխարհում կայ, տարբեր ձեւերով), դա կրթական համակարգում է, տուեալ դէպքում ինձ հետաքրքրում է երեխաների գիտելիքները ՏՏ ոլորտում։

մենք ահագին աղքատիկ երկրում ենք ապրում, որը գնալով դրսի ճնշումների տակ է ընկնում, ու եթէ մինչ օրս ոչ մէկին չեն «պատժում» որ նա քրաք արած վինդոզ էր քաշել, օֆիս, ապա դա գնալով արդիական թեմայ է լինելու, չնայած որ վինդոզը արդէն անվճար տալիս են, սակայն իր ծրագրերը դեռ ոչ անվճար են եւ ոչ էլ ազատ։

ուրեմն, երեխան դպրոցում սովորում է օգտագործել Վինդոզ ՕՀ, օգտուել Մայքրոսոֆթ Օֆիսից, ապա գնում է եւ համալսարանում սովորում է Մայքրոսոֆթ Վիզուալ Սթուդիո, իսկ յետոյ երբ նա «դուրս է գալիս աշխարհի դէմ», ինքը արդէն չգիտի «իր գրպանը մենեջ» անել, քանի որ մարդը չգիտի որ կայ ազատ ՕՀ-ներ, ազատ ԾԱ-ներ, եւ ազատ կոմպիլյատորներ։

ու եթէ գումարը այս, հենց այս պահին խնդիր չի (դէ ՕՀ-ն ու Վիզուալ Սթուդիոն անվճար տալիս են) ապա ազատութիւնը կրթական համակարգում խնդիր է։

դպրոցում նա պէտք է սովորի, ու եթէ այս պահի օրինակը վերցնենք, երեխաները սովորում են գրել Թուրբո Պասկալով, որը սեփականատիրական կոմպիլյատոր է։

աշակերտը, ենթադրենք գրում է

WriteLn("Բարեւ, Ազատութեան հրապարակ");

բայց նա չի կարող իմանալ, թէ ինչ է կատարւում, նա չի տեսնում իր կոմպիլյատորի կոդը, նա առհասարակ եթէ բան սովորում է, ապա առանց հասկանալու է սովորում։

իսկ ասենք եթէ նա օգտագործեր ազատ կոմպիլյատոր, ասենք Ազատ Պասկալ, ապա կարող է նա կարդալ, ու շատ աւելի բան սովորել։ չէ՞ որ դպրոցի իմաստը դա միասին գիտելիքը կիսուելն է, գիտութիւնը կիսուելն է։

առաջին ափսոս մասը այն է որ դասախօսները շատ առաջ «չեն բռթում» ազատ ծա-ի գաղափարը, իսկ դպրոցի դէպքում էլ մարդիկ ովքեր գրում են գրքերը իրականում նիւթից ահագին հեռու են։

երեւի պէտք է սկսել ազատ գիրք մը գրելով, ասենք վերցնել 7րդ դասարանի գիրքը, ի՞նչ են անցնում, ՄՍ վո՞րդ, ապա լրիւ «թարգմանել» այն ԼիբրէՕֆիս Ռայթերի համար, ու դա անվճար դնել համացանցում, որ բոլորը կարդան ու առաջ գնան։

ու տենց


  1. շալալաթ: արաբերէն ջրվէժ; այստեղ շատրուան իմաստով ↩︎

Պատասխանել մեյլով

թարգմանութիւն ֆիչրների մասին

«Ֆիչր»֊ը դարձել է շատ բացասական բառ, քանի որ այն ցոյց է տալիս որ պէտք է շատ ունենալ նրանից։ Գրեթէ ակնկալւում է որ ծրագրերի նոր վարկածները պէտք է իրենց հետ ներկայացնեն ֆիչրների նոր ցուցակ։ Ծրագրաւորողները աւելացնում են ֆիչրներ, պարզապէս որ աւելացնեն նոր ֆիչրներ, եւ օգտուողները պահանջում են ֆիչրներ, պարզապէս որ ունենան նոր ֆիչրներ։ Այն իրականում դարձել է ահագին անսովոր խուսափելու ֆիչրները եւ խուսափել ֆիչրութիւնը։

աղբիւրը՝ Introducing OpenBSD’s new httpd

Պատասխանել մեյլով

Ցօգի մասին

Երկար ժամանակ է մատեանումս չեմ գրել, կարօտել եմ այստեղ, ասես իմ անձնական փոքրիկ տունը լինի, հիւրեր էլ շատ չեն գալիս։ Այսօր մտայ, իրականում մտայ քանի որ Թարումեանի գրառումն էի կարդում Ցօգ֊ի մասին, ու երբ մտայ, տեսայ մատեանիս անունը՝ «Անկապութիւն Ամենեցուն», այո, ես էի դրել, քանի որ շատ «անկապ» բաներ էի գրում։ Արդէն շատ բան փոխուել է, պէտք էր անունը փոխել, երեւի։ եւ քանի որ ես հիմա շատ եմ խօսում ազատութեան, իրական ազատութեան մասին, անձնականութեան մասին, անձնական տուեալների եւ անվտանգութեան մասին, ապա որոշեցի անունը փոխել եւ դնել «Ազատութիւն Ամենեցուն»։

խօստանում եմ շուտ շուտ գրել այսուհետ, նոյնիսկ փոքր բաները։ յոյս ունեմ որ մարդիկ էլ կը կարդան։

ահա, ես դիմագրքում չկամ էլ, չկամ՝ ջնջուել եմ, ես շատ ուրախ եմ այսպէս, իսկ ով ցանկանայ, կարող է մտնել մատեանում գրառել։

մի խօսքով, լիքը բաներ կան կիսուելու 😉

Պատասխանել մեյլով

Վիմ

Իհարկէ շատերը ասում են թէ վիմ օգտագործելը բարդ է, կամ վիմ֊ը IDE֊ներին չի փոխի, եւ այլն, բայց ուրիշ բան եմ ուզում ասել այս քանի օրուայ ԼիբրէՕֆֆիսի հետ աշխատելու փորձիս մասին։

Հարցը անձամբ ինձ համար դա ոչ թէ ԻԴԷ֊ն է կամ վիմ֊ը, այլ վիմ֊ի հետ արագ, շա՛տ արագ աշխատելը, օրինակ այսօր ուզում էի երկու տող ջնջել։ իսկ վիմ֊ում ուղղակի անում եմ d2d, որը նշանակում է d = ջնջել, 2 = երկու, d = տող։

իսկ ԼիբրէՕֆիսում, կամ ցանկացած այլ ծրագրում պէտք է անել

shift ապա երկու անգամ ↓ ապա մէկ հատ ← ապա delete :)))

ես, իհարկէ, չեմ առաջարկում բոլորս վիմ օգտագործենք, այլ ուղղակի ասում եմ, որ պէտք է բոլոր ծրագրերում գոնէ թոյլ տալ օգտագործողին աշխատել վիմ֊ական ձեւերով, տենց։

Պատասխանել մեյլով

աչքերդ v2.0

աչքերդ սուտ, աչքերդ խորը,
աչքերիդ նայելով ատեցի աշխարհը,
քո սիրուց ջարդեցի սենեակիս իրերը,
որ մեղմացնեմ, իմ սրտի ցաւերը։
աչքերս բարդ, աչքերս միշտ թաց են,
սեւ պատերս մեր սիրոյ համար են,
կապոյտ երկինքը ինձ համար խաւար է,
կարծես Արեւը միշտ մայր մտած է։
իմ սիրտը տխուր, բայց քո հոգին ուրախ է,
այտերս՝ լաց, իսկ քոնը ժպտաց է,
ինձ համար արդէն ամէն բան սուտ է,
նոյնիսկ մեր սէրը, կարծես թէ չեղած է։

Պատասխանել մեյլով

տխուր

գիշեր է, գիշեր,
քնած են բոլոր մարդիկ,
իսկ ես նստած եմ տխուր,
կը մտածեմ մեր մասին,
կ՚անցնի ժամանակը, բան ալ չի մնայ
իսկ իմ սիրտը, եթէ մինչեւ այն ապրի
պիտի սիրէ քեզ, երբ ալ այն ըլլայ,
նոյնիսկ եթէ սէրը միայն ցաւ պատճառի։

Պատասխանել մեյլով