Հեղինակների պահոցներ՝ Անդրանիկ Վարդանեան

Անդրանիկ Վարդանեան-ի մասին

Համահիմնադիր @ իլլուրիա։ Փոխտնօրէն @ Մութ Ուժեր™։ Խոնարհ ծառայ @ Համացանց։ միշտ կարգիչի դիմաց։ հիմնականում անվնաս։

Յունիքս սկսնակ կախարդների համար

Հեյ, ո՞նց էք։

Միշտ ինձ փորձում են համոզել, թէ տերմինալը բարդ է օգտագործել քան գրաֆիկական ծրագրերը։ դէ, ճիշտ է ճաշակին ընկեր չկայ, բայց մինչեւ իրար ճաշակները համեմատենք, նախ պէտք է լաւ ծանօթանանք իրար, չէ՞ 🙂

աւաղ, շատ քիչ մարդիկ գիտեն կոնսոլի հետ աշխատել, դրա համար էլ սա եմ գրում։

Իմ բախտը չի բերել այնքանով, որ ես չգիտէի նման գրքի մասին, ու ամէն ինչ մենակով եմ սովորել, բայց ձեզ էլ հո տենց չե՞նք անի 😛

ինչեւէ, ուրեմն էս սիրուն գիրքն եմ գտել դեռ տարիներ առաջ, ու միշտ սկսնակներին ուղարկում եմ որ կարդան ու սովորեն կախարդութիւններ անել յունիքսի կոնսոլներում 🙂

Unix for the Beginning Mage, հեղինակն էլ հաւանաբար Հայ է, Joe Topjian (։

գիրքը իմ սերւերում էլ եմ տեղադրել արագ քաշելու համար՝ unixmages4.pdf

եթէ մէկը ժամանակ ունենայ, կարող ենք միասին թարգմանել (։

մինչ։

Պատասխանել մեյլով

Ես քո ամենավատ մղձաւանջն եմ…

Արդէն շատերն են հարցնում բլօգի վերեւում գրուած «Ես քո ամենավատ մղձաւանջն եմ…» արտայայտութեան մասին, որոշեցի ասել թէ ինչի մասին է խօսքը ։Ճ

Այդ արտայայտութիւնը իրականում անգլերէն է՝ I’m your worst nightmare, որն ասել է Էրիկ Ռեյմօնդը «Յեղափոխութիւն ՕՀ» վաւերագրական ֆիլմում։ ի դէպ, հենց ֆիլմի բացումն է այդ խօսքերով։

բայց իրականում աւելի խորը արմատներ կան, Բեթմենի մուլտֆիլմից եւ Ռեմբոյի կինոյից։

ուտենց (։

Պատասխանել մեյլով

Ասք Բաշով Սոքեթ Ծրագրաւորման Մասին

Արդէն քանի ամիս է Սերթում եմ աշխատում, իրականում կէս տարի է արդէն, երեւի աւելի, ինչեւէ։ չնայած, ինչքանով որ հասկացայ, Հայաստանում ադմինների մեծ մասը պատրաստի թուլեր են օգտագործում, շատ քչերն են ձեռով սկրիպտներ գրում, անգամ ծրագրեր, բայց դէ նորմալ ա, ինչ որ լուրջ պահանջ էլ չկայ, բացի եթէ մեծ ընկերութեան մէջ ես աշխատում։ բայց մեծ ընկերութիւններում էլ եթէ ծրագիր գրել պէտք լինի ադմինի համար, հաւանաբար ծրագրաւորող կը լինի։

Սերթում տենց չի, չգիտեմ լաւ է թէ չէ, բայց միայն ես եմ տեխնիկական գործեր անում (իրար վրայ երկու հոգի ենք թիմում), ու ամէն ինչ պէտք է ես անեմ։

չգիտեմ ոնց եղաւ, բայց ինձ պէտք էր, որ socket ծրագրաւորում անեմ, ինչ որ ռաութերների հետ շփուելու, ու հասկանալու թէ ոնց ա վիճակը Հայաստանում (վերջում պարզուեց որ վատ ա)։

Ադմիններին հենց ասում ես սոքեթ ծրագրաւորում, առաջին բանը որ ասում ենք դա netcat֊ն է, որն ի դէպ շատ լաւն է։ մարդիկ էլ ովքեր ծրագրաւորում գիտեն, նախընտրում են իհարկէ արագի մէջ փայթնի սոքեթով անել։ շատ քիչ մարդիկ սիրում են նաեւ էկզոտիկ լեզուներով անել (օրինակ ոնց կ՚անէինք ես ու նորայրը)։

Ինչեւէ, netcat-ը ինձ հերիքում էր, Պասկալն էլ չասեմ։ բայց ես մի քանի սարք ունեմ, որոնց վրայ չկայ netcat, իսկ ես ուզում էի ծրագիրս ամէն տեղ աշխատի, բա ի՞նչ անեմ։

(* չնայած ամէն տեղ voc ունեմ, բայց աւաղ, այդքան լաւ չեմ կարողանում դեռ ծրագրաւորել Օբերոնով, որ մի անգամից պէտք եղածն անեմ *)

օրերն անցան, խնդիրը մնաց։

Մի օր աւտօբուսում նստած կպել էի սերւերիս ու մանուալներ էի կարդում, ինչ որ բաշ սկրիպտ էի գրում, որ խնդիր կար, մէկ էլ սենց հաւէս բան տեսայ՝

առաջին պահին ուրախացայ, երկրորդ պահին, ըստ սովորութեան, որոշեցի սորսերը կարդալ ։Ճ ահա եւ գտայ՝ redir.c

հաւէ՜ս, ես ամէն տեղ բաշ ունեմ, նոյնիսկ այնտեղ որ չպէտք է լինի, քանի որ ash֊ով է գալիս ։Ճ

լաւ, հիմա փորձենք, պայմանս շատ պարզ էր, մի տեղից պէտք է լսեմ, միւս տեղից պէտք է բաշով ուղարկեմ եւ ստանամ (։

ահա եւ վիդեոն՝

ու տենց (։

Պատասխանել մեյլով

տեղափոխում

Օկ, նախ՝ ո՞նց էք, ի՞նչ կայ, ասեմ որ ահաւոր կարօտել եմ ձեզ, բոլորիդ (։

նախ ասեմ թէ ինչ էր եղել։ բան չէր եղել, ես էի ցրուել, որ մոռացել որ բլօգ ունեմ, յետոյ էլ վերջին դէպքերի վրայ մի քանի բան հասկացայ, կ’ուզէի ձեր հետ էլ կիսուել։

Երբ Սիրիայում պատերազմ էր, շատերս իրար հետ կապ չունէինք, հիմնականում քանի որ մեզ թւում էր թէ համացանց չկար, կապ չկար, ինտերնետ չկար։ բայց իրականում կար։ այդպէս ենք զգում երբ մեր համար համացանցը լինում է ֆեյսբուքն ու վաթսապը։

համացանցը ստեղծել են այն նպատակով որ ինքը լինի ապակենտրոնացուած, այսինքն եթէ մի կապը խզեն, ապա սարքերը այլ ձեւ կը գտնեն, այլ route կը գտնեն եւ կը հասնեն պէտք եղած սարքին։

իսկ ի՞նչ անել, եթէ ասենք, Սիրիայի նման ցանցը կտրվի, եւ մենք ունենանք միային ներքին ցանց, չունենանք ֆեյսբուք, չունենանք վայբռ, սկայպ, եւ այլն։

ահա, դրա համար էլ, antranig.pingvinashen.am֊ը տեղափոխեցի ԱՄՆ-ից Հայաստան, antranigv.am հասցէով, TLS-ով։ հիմա անգամ եթէ կապը կորի դրսի հետ, հնարաւոր կը լինի կայքն ու մեյլը օգտագործել Հայաստանում։

կիսուելու շատ բան կայ, իհարկէ, քիչ քիչ կը գրեմ, սոցցանցերից հեռու, այստեղ, կը կիսուեմ, եւ այլն (։

մինչ։

յ.գ. բայց չմոռանաք մեկնաբանել՝ ո՞նց էք (։

Պատասխանել մեյլով

ասք Ինթել Վեսթմերի, AES հրամանների ցուցակի եւ Ջենթույի խնդիրների ու դրանց լուծման մասին

Օրեր առաջ էր, երբ Իննան ինձ թվիթեց, որ փորձեմ Վայրշարքից օգտուել

դեռ ամիսներ առաջ օգտագործել էի Վայրշարքը, երբ տանը ցանցում խնդիր էր եղել, բայց ինչեւէ, դա տան կարգիչի վրայ էր, քշում եմ վրան Լինուքս Մինթ։

որոշեցի իմ Ֆանթույի վրայ էլ տեղակայել։ տեղակայեցի, ու ահա թէ ինչ ստացայ՝

antranigv@zvartnots ~ $ wireshark-gtk 
Illegal instruction

ահա եւ էկրանահան՝

ինչեւէ, ասեցի երեւի սխալ է քոմփայլ արած, բայց այս անգամ էլ որոշեցի առանց Ջտկ շինել, հաւէս չկար այդքան սպասելու։ շինեց, բայց աւաղ, նոյն խնդիրը նաեւ կոնսոլում։

antranigv@zvartnots ~ $ tshark 
Illegal instruction

Հմմ, հրամանները կատարւում են համակարգի օգտագործողի բաժնում, բայց դէպի պրոցեսոր գնում են հրամանները միջուկի միջոցով, այդ պատճառով էլ որոշեցի նայեմ dmesgը, մէկ էլ ի՞նչ տեսնեմ՝

ինչ որ libnettle անունով գրադարան սխալ հրաման է ուղարկում։ ինձ նախ պէտք էր իմանալ թէ այդ գրադարանը որ պակեջից է գալիս՝

antranigv@zvartnots ~ $ qfile /usr/lib/libnettle.so.6.1 
dev-libs/nettle (/usr/lib64/libnettle.so.6.1)

լաւ, փաստօրէն nettle պակեջից է գալիս, լաւ, նայենք թէ սա ինչպէս է քոմփայլ արած՝

Հմմ, տեսնես ի՞նչ է այս Intel’s AES instruction set (AES-NI)-ը, դէ, առաջին բանը որ արեցի, դա ԴաքԴաքԳօ֊ով որոնելն էր, ու իհարկէ, ինձ վիկիպե ձյան մի անգամից պատասխանեց՝ Intel Advanced Encryption Standard New Instructions; AES-NI էջում գրած էր որ Վեսթմերնեն ունեն, իսկ իմը Վեսթմեր է, այսինքն պէտք է այդ հրամանները սպասարկի իմ պրոցեսորը, ստուգելու համար արեցի lscpu՝

վայվայվայ o.O, ո՞ւր է իմ aes-ը ինչո՞ւ չկայ։ լաւ, եթէ չկայ, ապա պէտք է իմ gcc-ն էլ առանց դրա քոմփայլ անի, հա՞, ստուգենք՝

emerge --info | grep aes
CPU_FLAGS_X86="aes mmx mmxext popcnt sse sse2 sse3 sse4_1 sse4_2 ssse3"

այ քեզ հետաքրքիր իրավիճակ, իմ CPU-ն aes-ը չի սպասարկում, բայց gcc-ն այդ հրամաններով է քոմփայլ անում։ բայց Վիկիձյան ասում էր ախր, որ սպասարկում է, իսկ Ինթելը ի՞նչ է ասում՝ Intel® Core™ i3-330M Processor

ախխ, փաստօրէն չի սպասարկում ։ՃՃ

լաւ, շատ բան չէ, պէտք է ուղղակի սա ուղղել, փոխում ենք /etc/portage/make.conf-ում

CPU_FLAGS_X86="mmx mmxext popcnt sse sse2 sse3 sse4_1 sse4_2 ssse3"

ահա, հիմա պէտք է ուղղակի կրկին անգամ nettle-ը քոմփայլ անել նոր կարգաւորումներով ^^

ահա, սպասենք (։ ահա, քոմփայլ արեց։

հիմա միացնենք՝

ահա եւ միացաւ ^^ 🙂

Պատասխանել մեյլով

Թօռի ցանցով ապահով շելլ կպնելու մասին

Համացանցը հետաքրքիր տեղ է շատ, ու բոլորս էլ հետաքրքիր բաներ ենք միշտ անում այնտեղ, սակայն, մէկ-մէկ խնդիրներ լինում են, սահմանափակումներ, եւ այլն։

Վահէն խնդիր ունէր իր կարգիչի վրայ, ես էլ չէի հասկանում թէ ինչ է լինում իր մօտ, պէտք էր «կպնէի», կարդայի, որ կարողանայի խնդիրը ուղղել։

սակայն միւս խնդիրն այն է, որ ես չեմ կարող SSH կպնել, քանի որ իր պրովայդերը իրեն չի տալիս իրական IP, ու ասենք ինքը եւ ամբողջ թաղամասը նոյն հասցէն են միասին կիսւում, երեւի թէ այդ պրովայդերը շատ էր հաւանել sharing is caring միտքը, տենց։

վերջում որոշեցի այս խնդիրը լուծել իմ ձեւերով։

տեխնիկապէս մեզ երկու բան է պէտք.

ա) հասցէ որը յղում է դէպի Վահէի կարգիչ

բ) այդ հասցէի ցանկացած պորտ յղէր դէպի Վահէի կարգիչի SSH-ի պորտին։

Ես ու Վահէն մտածում էինք, թէ ինչ անել։ Ես մտածում էի VPN կարգաւորել Վահէի համար, հիմա էլ Վահէն պէտք է կարողանայ կարգաւորել այդքան բան, որ ունենայ ստատիկ հասցէ VPN ցանցում, իսկ ասենք ես չգիտեմ թէ ինչպէս են OpenVPN-ը կարգաւորում գրաֆիկական միջավայրով։ ինչեւէ։

Վահէն կատակով ասեց «Իսկ Թօռով չի՞ լինի ։Ճ», ու դա ինձ մտածելու տեղ տուեց։ չէ՞ որ Թօռն էլ է VPN, ու ունենք ելքի հանգոյցներ, ու ամէն մէկս իր (ոչ պարտադիր) հասցէն ունի։

առաջին բանը, որը արեցի, դա իհարկէ man tor էր ։Պ

մեզ պէտք էր, որ Վահէն ունենայ .onion հասցէ, եւ վերջ, եւ որ այդ հասցէի ոմն-րդ պորտը կապի Վահէի կարգիչի SSH-ի պորտին։

ահա, ամէն ինչ պարզ գրուած էր, ես պէտք է Վահէի համար ուղարկէի կարգաւորումներ, որ նա դնէր /etc/tor/torrc-ի մէջ դնէր։

աւելացնում ենք այդ նիշքում հետեւեալը՝

#Hidden service for SSH
HiddenServiceDir /var/lib/tor/hidden_service/
HiddenServicePort 22 127.0.0.1:22

դէ առաջին տողը ուղղակի մեկնաբանութիւն է ինձ համար, որ եթէ կարդամ՝ հասկանամ։

ահա, ասում է թէ գաղտնի սերւիսի հասցէագիրքն է /var/lib/tor/hidden_service/-ը, ու այս սերւիսի 22-րդ պորտը կապում է մեր կարգիչի 22-րդ պորտին, որը տուփից դուրս SSH-ի պորտն է։

ապա պէտք է ուղղակի tor-ը restart անել։

service tor restart

հիմա, պէտք է որպէս root նայել /var/lib/tor/hidden_service/hostname նիշը։

ապա

# cat /var/lib/tor/hidden_service/hostname
qal5fnalcf2foqzz.onion

եւ ահա տեսնում ենք մեր .onion հասցէն ^^

հիմա, ես պէտք է այնպէս անեմ, որ թօռի ցանցի միջոցով կարողանամ SSH կպնել այդ հասցէին։ ինձ նախ պէտք է torsocks ծրագիրը, ահա, քաշեցի եւ տեղակայեցի։ ապա

zvartnots ~ # torsocks --shell
/usr/bin/torsocks: New torified shell coming right up...
zvartnots ~ # ssh qal5fnalcf2foqzz.onion -l vahe

torsock --shell-ը թոյլ է տալիս, որ այդ շելլով հրահանգուող ցանկացած բան անցնի թօռի ցանցով, ահա, եւ ես կպայ SSH այդ հասցէին։ վերջ։

յ.գ. 1) այստեղի .onion հասցէն իրական չէ, անկապ մի փորձէք կպնել։ 2) ծրագրերը պէտք է ունենաք, օրինակ, պէտք է ի սկզբանէ ունենալ tor-ը, տեղակայելու համար պէտք է ուղղակի անել apt-get install tor torsocks եւ այլն։ ենթադրում եմ որ այստեղ էք եկել, ապա այդպիսի տարրական բաներն արդէն գիտէք (։

հարցերի համար պատրաստ եմ, կարող էք մեկնաբանութիւն թողնել, ու տենց։

Պատասխանել մեյլով

Առաջ չենք գնում

մեզ միշտ թւում է թէ տեխնոլոգիաները առաջ են գնում, մեծ ընկերութիւնները ամէն անգամ նոր բաներ են մեզ show անում, բայց դէ ինչ-որ տեղ հարցական է, թէ դա առաջ գնալ է թէ՞ մեզ խաբել։

մեզ խաբում են այն ժամանակ երբ մենք չենք հասկանում, օրինակ եթէ գնանք շուկայ ու չիմանանք տարրական հանրահաշիւ ապա մեզ խաբելու են, չէ՞։

ես հասկացայ, որ մեզ խաբում են դիւրակիր սարքերի աշխարհում, օրինակ, շատ պարզ օրինակ, սարքում են կարգիչի մետաղի հզօրութեան հեռախօս, բայց ահաւոր, ԱՀԱՒՈՐ շատ ծրագրային սահմանափակումներ են դնում։ կամ ասեն ստեղծում են Քինդլ բայց թոյլ չեն տալիս ամէն ինչ կարդալ, իբր հեղինակային իրաւունք է, բան է։ լաւ անցնեմ բուն թեմայիս։

ես ունեմ իմ շատ սիրելի Նոքիա Ն900֊ը, որը իմ երկրորդ դիւրակիր սարքն է դիւրակիր կարգիչիցս յետոյ, Dell Inspiron 1564, եթէ հետաքրքրի։

երեկ Լիլիթին բան էի ցոյց տալիս, ու պէտք էր սերվերում բան փոխել։ ի՞նչ խնդիր, բացում ես տերմինալ, SSH֊ով կպնում ես, եւ ահա, միացրեցի tmux֊ը եւ vim֊ով փոխեցի։ ու ինքը տեսաւ արդիւնքը։

սա էլ սքրինշոթ, (որ Լիլիթի աքաունթը բաց լինէր, թվիթը կը շեյրէի)

Լիլիթն ասեց թէ այս սքրինշոթը շեյրեմ Թվիթերում։ բայց աւաղ, չկարողացայ։ ինչո՞ւ, քանի որ Թվիթերենք որոշել են, որ պէտք է անպայման սմարթֆոն ունենաս, որ կարողանաս նկար շեյրել, անպայման Ափփ է պէտք։ նկար ափլոդ անելու կոճակ չկար։

փաստօրէն աւելի հեշտ է սերվերին կպնել, դիբագի վիճակը փոխել, քան ասենք թվիթերում նկար ափլոդ անել։

յետոյ էլ ինձ ասում են թէ ինչու եմ «հին» տեխնոլոգիաներ օգտագործում։

ու տենց։

ջղայնացած։

յ.գ. փող չունես սմարթֆոն առնես, պառանօիկ ես անդրոիդ շքել ուզում չես, եկել ես այստեղ, մեր թվիթերի ֆիդը փչացնում ես, որ ի՞նչ անես։

Պատասխանել մեյլով

Փոդքաստինգ

Ես օրիցօրէ աւելի եմ համոզւում որ մեր Հայաստանեան համայնքին պէտք է հիմնականում փոդքասթներ, քան ասենք թերթեր եւ ցօգեր (բլօգներ)։

երիտասարդները հիմնականում ականջակալով են ման գալիս, տարէց մարդիկ արդէն նոյնպէս, երեխաները նոյնիսկ ականջակալներով են ծնւում, իսկ գիրք կարդացողները շատ նման են ԱզատԾԱ օգտագործողներին. ինչքան էլ շատանան, մէկ է ոչ կարդացողները աւելի շատ են լինելու, ինչպէս ասենք սեփականատիրական ԾԱ օգտագործողները աւելի շատ են լինելու։

ի դէպ. չեմ ասում մեր յոյսը կորցնենք, չէ, ասածս այն է, որ ներսից այս պահին բարդ է, պէտք է դրսից էլ ճնշում լինի, ասենք պետական մակարդակով, կամ ասենք կրթական, կամ տարածքային, եւ այլն, դա լինի գիրք կարդալը թէ Ազատ ԾԱ օգտագործելը ։ՃՃ

լաւ, անցնենք ետ մեր թեմային։

քանի որ բոլորը ականջակալներով են ապա կարելի է փոդքասթներ սարքել, օրինակ Ջինենք արդէն սկսել են, իսկ Մարտիրոսեանը արդէն վլօգ է սկսել վարել, որը կրկին անգամ ասենք հնարաւոր է լսել։

յոյս ունեմ թէ ես ու Ազատեանը նոյնպէս կը սկսենք, երեւի թէ ԱյԹիոտ թեմաներ, կամ էլ, քանի որ երկուսս էլ ուտել ենք սիրում, ասենք խոհանոցային (սա կատակ չէր բայց կարող էք այդպէս ընդունել ։Պ)

մի շատ կարեւոր մանրուքի մասին եմ ուզում խօսել։

այսօր մարդկանց համար չկայ «չաթ» հասկացութիւն, նա ճիշտ է չի մեռել, սակայն պարտուել է, քանի որ արդէն մարդկանց համար կայ «ֆեյսբուք, հանգաութս, վայբռ, վաթսապպ եւ այլն»։

նոյնը կարող է լինել փոդքասթի ժամանակ, եթէ մէկին ասես «օ իսկ ես փոդքասթ եմ վարում» ու քեզ ասենք «օհ իսկ ափ ունե՞ք», ասես առանց ափ չի լինի փոդքասթ, կամ «օհ իսկ ՅուԹուբում ինչպէ՞ս է ձեր անունը», ասես առանց Իւ[ծ]իւբ չի լինում։

քանի որ եթէ մենք կախուած լինենք ինչ-որ համակարգերից մի օր, քանի որ իրենք դառնում են ինչ որ բայ դիֆոլթ ստանդարտ, ապա վաղ թէ ուշ իրենք լկտիանալու են, ինչպէս ասենք ջմեյլը մեյլի հարցով, յություբը media content-ի հարցով, իսկ ֆեյսբուքը սոցիալական ցանցերի հարցով։ գոնէ այս մի ոլորտը իրենց «չտանք»։

իսկ շատ հնուց փոդքաթս լսողները, իհարկէ, բոլորն էլ գիտեն Ջփոդդերի մասին, խորհուրդ եմ տալիս օգտագործել այն (։

մինչ։

Պատասխանել մեյլով