Ամսական պահոցներ՝ Հունիսի 2021

Ասք արեւմտահայերէնի եւ կորցրած հնչիւնների մասին

Տարիներ առաջ երբ այս բլօգը բացեցի, շատ կարեւոր որոշում կար անելու՝ ո՞ր Հայերէնով գրել, արեւելահայերէն թէ՞ արեւմտահայերէն։

Ուղղագրութեան մասով, իհարկէ, գիտէի որ գրելու եմ դասական։ Ես ուղղակի այլ ձեւ չգիտեմ գրել, իմ մատները չեն աշխատում ուրիշ ձեւ։

Արեւմտահայերէնը շատ սիրուն է, ու սփիւռքահայ լինելու առաւելութիւններէն մէկն է, որ կրնամ ցանկացած ժամանակ լեզուս փոխեմ առանց խնդիրով մը։

Սակայն արեւմտահայերէնը կորցրել է բազմաթիւ հնչիւններ, աղուսեակով ցոյց տամ.

Պ Բ Փ
Տ Դ Թ
Ծ Ձ Ց
Կ Գ Ք

Երկրորդ եւ երրորդ սիւնի տառերը մենք նոյն ձեւ ենք ասում՝ երրորդի նման, իսկ առաջինը՝ երկրորդի նման։ օրինակ. «բակ»֊ն ու «փակ»֊ը ասում ենք «փակ», իսկ «պաղպաղակ»֊ը ասում ենք «բաղբաղագ»։

Այդ պատճառով էլ, այս բլօգում որոշեցի գրել արեւելահայերէն, քանի որ շատ աւելի հեշտ է սովորել։ Այո, ես Հայերէն սովորել եմ բլօգ պահելով, քանի որ դպրոցում ծոյլիկ էի։ Երբ տղաներն ասում են «բակում գնդակ ենք խաղալու», իմ մտքի մէջ տպաւորւում է, որ պէտք է լինի «բ», իսկ երբ նորայրն ասում է «փակում անե՞նք», արդէն սովորում եմ որ լինելու է «փ»։

Գանք բուն թեմային, թէ ինչի եմ գրում այս ամէնի մասին։

Երեկ գրառել էի բաց եւ մուք թեմաների եւ պաստառների մասին, մի անգամից ինձ գրեցին որ «մուք չի, մուգ ա»։

Բայց դեռ ոչ մէկից չեմ լսել (երեւի բացի Գիւմրեցիներից, նոր յիշեցի) որ ասի «շատ մուգ ա սենց», միշք «ք»֊ով են ասել, ոնց որ միշտ գրում ենք «շաբաթ» բայց ասում ենք «շափաթ»։

Չնայած նրան, որ ըստ «Հայերէն բացատրական բառարան»֊ի, մուքն էլ է ճիշտ։

Ու ես իհարկէ հաւատում եմ, որ համացանցում ամէն ինչ գրւում է մելանով, ու իմաստ չկայ սխալները խմբագրելու։

Ասանկ բաներ…

Պատասխանել մեյլով

Ասք բաց եւ մուք թեմաների եւ պաստառների մասին

Երեւի հոլիւուդեան կինոների արդիւնքն է, որ մենք՝ հաքերներս, ծրագրաւորողներս եւ առհասարակ այթիշնիկներս, շատ ենք սիրում մուք թեմաներ. Մուք տերմինալներ՝ կանաչ տեքստով, մուք խմբագրիչներ՝ սպիտակ տառերով։

Իհարկէ, ահագին գիտական ապացոյցներ կան, որ դա շատ լաւ է աչքի համար։ Բայց նաեւ մենք գիտենք, որ չի կարելի սառը պաղպաղակի հետ խմել տաք սուրճ, ատամները լաւ չեն զգում, սկսում են նեղանալ մեզանից։

Վերջերս յայտնուել էի նախարարութիւններից մէկում, մինչեւ առաւօտ գործ էինք անում, մի քանի կարեւոր սերւէր տանում էին ազատ ԾԱ֊ների, ի սէր Յունիքսի ասատուածների՝ նաեւ FreeBSD֊ի։

Անվտանգութիւնից ելնելով չէի կարող իմ կարգիչով գործ անել։ Իմ դէմը դրեցին 5K էկրանով iMac, ասեցի ինձ տուէք մի հատ տերմինալ ու ինձ էլ բան պէտք չի։

Առաւօտ լուսադէմն էր, սպասում էի մի հատ պորտ կոմպիլացուի, այդ պահին նայում էի պատուհանից թէ ոնց է արեւը դուրս գալիս, նայեցի թէ ուր հասաւ տերմինալը, մէկ էլ տեսնեմ սպիտակել է՝ ճերմակ խորքով եւ սեւ տառերով, եւ զգացի թէ ինչքան լաւ եմ տեսնում։

Առաջին բանը որ արեցի, իմ մակի վրայ թեման դարձնել «աւտոմատ», որ արեւի լոյսի ժամանակ լինի բաց իսկ գիշերները՝ մուք։

Ես օգտագործում էի սեւ պաստառ, բայց հիմա սիրուն չէր արդէն, որ ամէն ինչ սպիտակի մէջ է իսկ պաստառս սեպ֊սեւ։

Յիշեցի որ մակօսի մէջ կայ նաեւ դինամիկ պաստառներ, որը ինքն իրեն փոխում է թեմայի հետ։

Առաջին բանը՝ ImageMagick֊ով reverse անել գոյները ու ստանալ նոյնի սպիտակը։

Երկրորդ՝ սարքել HEIC ֆորմատի նկար, որը կը պարունակի երկու նկարներն էլ, համապատասխան մետա֊տուեալներով՝ որն է բաց ու որն է մուք թեմաների համար։

Եւ ահա, ես ունեմ դինամիկ պաստառ։

Նկարը նաեւ կարող ես քաշել այստեղից՝ BSD.heic

Նաեւ թուիթել էի այդ մասին՝

Ասանկ բաներ…

Պատասխանել մեյլով