Երեկ ընկերներիցս մէկին հարցուցի «Պոդքաստ ո՞նց ես լսում» ու ինքը ասեց «դէ հիմնականում նայում եմ YouTube֊ով», ուղեղս մի անգամից միացրեց “Does not compute” վիճակը։ Ինձ շատ անհասկանալի էր թէ ինչպէս ես նայում պոդքասթ ԻւԹիւբով, ի վերջոյ, ԻւԹիւբը չունի հոսքերի գաղափար։

Ահ, յետոյ հասկացայ, նկատի ունի թէ Պոդքասթի տեսահոլովակն է նայում։

Իրականում Պոդքասթը երկու տեխնոլոգիաների միացումն է։ Նախ քեզ պէտք է RSS հոսք, որտեղ կը լինի հոսքի տուեալները, օրինակ անունը, նկարը, նկարագրութիւնը եւ այլն, ինչպէս նաեւ ամէն մի դրուագի նկարագրութիւնը եւ ձայնային/MP3/M4A ֆայլերի յղումը։ Երկրորդ, քեզ պէտք է մի ծրագիր, որը հասկանում է էդ հոսքը եւ միացնում է այդ ձայնային ֆայլը։

Մէկ կամ երկու տարի առաջ կար մի նախաձեռնութիւն, «Լսիր Ինձ Հիմա», որը փոքր դրամաշնորհ էր տալիս բովանդակութիւն ստեղծողներին, որ պոդքասթ սկսեն։ Ինչքան հասկացայ այդ մարդկանց սովորեցնում էին, թէ ինչպէս պոդքաստ սկսել, ինչ սարքաւորումներից օգտուել եւ այլն։

Երեկ նորայրի հետ խօսելիս նա ինձ ասաց, որ նախաձեռնութեան մասնակիցներին ասել էին, որ կարող են օգտագործել whooshkaa անունով մի ծառայութիւն, որը տարեկան ինչ֊որ մի գումարի դիմաց տրամադրում է RSS հոսք եւ ձայնային ֆայլեր տեղադրելու հնարաւորութիւն։

Պարզւում է, որ դրամաշնորհի գումարը վերջանալուց յետոյ, ոչ մէկ չի թարմացրել ծառայութեան պայմանագիրը, որի արդիւնքում մարդկանց ֆայլերը կորել են։

Ասեցի ստուգեմ, մտայ Media.am֊ի պոդքաստերի էջը եւ նայեցի թէ ինչ վիճակում է։ Պարզւում է, որ իսկականից, ահագին մեծ քանակի պոդքաստի ալիքներ ուղղակի վերացել են, լրիւ։

Մի մասը, սակայն, խելացի է գտնուել եւ ունի նաեւ YouTube ալիք (բայց դէ, բոլորս արդէն սովորեցինք, որ դա Պոդքասթ չի), բայց ահագին մասն էլ տեղափոխուել ա ուղղակի այլ սպասարկողի մօտ՝ anchor.fm։

Ինչքան հասկացայ, այդ նախաձեռնութեան ժամանակ մասնակիցներին չեն բացատրել, թէ ինչքան կարեւոր է ունենալ քո սեփական հարթակը։

Ես էլ շուտով կը բացեմ իմ պոդքասթի հոսքը, որի ֆայլերը կը լինեն իմ տան սպասարկիչի մէջ։

Ասանկ բաներ…

Պատասխանել մեյլով

Այս գրառման բացումն անեմ շնորհակալութիւններս յայտնլով Վարիկին, Հայաստանի Հանրապետութեան Արդարադատութեան Նախարարութեան Անձնական Տուեալների Պաշտպանութեան Գործակալութեանը եւ իհարկէ, համացանցին։

Քովիդը շատ բան է փոխել մեր կեանքում, առաջ ստուգման էի գնում երեք֊չորս ամիսը մէկ, իսկ հիմա՝ ամիսը մէկ։

Ու ոչ֊այդքան֊հասկանալի պատճառներով արդէն պարտաւոր ենք գնալ քննութիւն հանձնելու ամէն երկու շաբաթը մէկ։

Ու հարց է առաջանում թէ մարդկանց քննութեան արդիւնքները ինչպէս փոխանցել ամենաօպերատիւ ձեւով։ դէ ես ամէն անգամ F եմ ստանում։

Շատ լաբրատորեաներ կամ մարդկանց ուղարկում են մեյլով ինչ֊որ մի նկար/PDF (այսուհետ՝ նիշք), կամ էլ ուղարկում են յղում այդ նիշքի։

Հիմնականում այդ նիշքը չի ունենում ոչ մի տեսակի վաւերացում կամ նոյնականացում, հանրայցին դրած նիշք է։

Վարիկը նկատեց որ այդ լաբարատորեաներից մէկի բոլոր արդիւնքները բաց դրած են։ Մի յղումով մտնում ես ու հազարաւոր մարդկանց տուեալներ դէմդ է։

Ասեմ աւելին՝ այնքան շատ էին տուեալները, որ բրաուզերս կախում էր…

Ինչպէս հպարտ պատասխանատու քաղաքացի, ես տեղեկացրեցի լաբարատորեային։ Well that’s a lie։ Ես ցանկացայ տեղեկացնել իրենց, բայց աւաղ, ոչ մէկ հեռախօսը չէր պատասխանում։

Մէկ֊երկու ժամ փորձելուց յետոյ, տեղեկացրեցի Անձնական Տուեալների Պաշտպանութեան Գործակալութեանը։ Well that’s a lie։ Ես ցանկացայ տեղեկացնել իրենց, բայց աւաղ, ոչ մէկ հեռախօսը չէր պատասխանում։

Յիշեցի, որ իրենց պէտը՝ Գեւորգ Հայրապետյանը, ArmIGF֊ի ժամանակ ինձ հետ պանելում էր։ Զանգեցի ArmIGF֊ից Գրիգորիին։ Միշտ յաճելի է լսել Գրիգորիի ձայնը երբ նա ասում է «Ողջո՜յն Անդրանի՛կ»։

Ստանալով Գեւորգի հեռախօսահամարը, տեղեկացնելով Անձնական Տուեալների Պաշտպանութեան Գործակալութեանը եւ խնդիրը բացատրելով լաբարատորեային կարողացանք փակել այդ ցուցակը։

Բայց ինչքան էլ ուրախ լինեմ այդքան էլ կարող եմ տխուր լինել։ Ես կարողացայ կապի միջոց գտնել, ապրե՛մ ես, բայց եթէ իմ փոխարէն խնդիրը գտնէր կամ տեղեկանար Վալոդիկը, ով նստած է Գեղաշեն գիւղում եւ չգիտի Գրիգորիին կամ պանելում չի եղել, ապա նա ի՞նչ է անելու։

Պէտք է այնպիսի համակարգ լինի, որ բոլոր քաղաքացիները ունենան հաւասար իրաւունքներ։

Այո, ինչ էլ օպերատիւ ենք աշխատում։

Ասանկ բաներ…

Պատասխանել մեյլով

Ամիս մը չի լինում, որ ես չբողոքեմ Հայաստանեան օպերատորներից։ Կամ ցանցն է վատ, կամ սպասարկումն է ահաւոր, կամ էլ դեռ չունեն նորմալ համակարգ որ մարդ իմանայ իրենց մօտ խնդիր կայ թէ չէ։

Բայց այսօր այդ օրը չի։ Այսօր գրում եմ գովաբանութիւն։

Օրեր առաջ նորայրն էր ասում, որ խնդիր է նկատել. Յուքոմի մի ցանցից կարողանում է միանալ իր աշխատանքային սերւէրին իսկ միւս ցանցից՝ ոչ։

Իհարկէ առաջին բանը որ եկաւ մտքիս դա routing խնդիրներն են, սկսած BGP֊ից մինչեւ աստուած գիտի ուր։

Մէկ ժամ ախտաճանաչելուց յետոյ, գտանք խնդիրը, որը, աւաղ, մենք չենք կարող ուղղել, պէտք է օպերատորին տեղեկացնել։

Բայց այդ խնդիրը հասկանալու համար մեզ ահագին օգնեց շատ կարեւոր գործիք՝ Looking Glass, որը տեղակայուած է Ucom֊ում։

Եւ այսպէս, ընտրելով ցանց, անելով traceroute, եւ տեսնելով BGP֊ի վիճակը, մեր գործը կախուած չէր սպասարկման մասնագէտներից։

Ucom֊ից միայն մի բան է պակաս՝ ստատուս էջ, որ ամէն անգամ զանգելու փոխարէն, ուղղակի մի էջով իմանանք եթէ մի բան «էն չի»։

Ասանկ բաներ։

Պատասխանել մեյլով

Դէ ինչպէս բոլորը գիտեն ես ամէն ինչ կարդում եմ RSS֊ով, ու իմ RSS ընթերցիչը մի քանի րոպէն մէկ անցնում է իմ բոլոր հոսքերի վրայով եւ թարմացնում է իրենց պարունակութիւնը։

Որպէս համացանցի հպարտ քաղաքացի, առաջին բանը որ անում եմ արթնանալուց յետոյ դա զուգարան գնալն հոսքերս կարդալն է։

Հոսքերից մէկը որ հետեւում եմ դա Հայաստանի Հանրապետութեան Կառավարութեան RSS հոսքն է։

Այսօր առաւօտ տեսայ, որ ՀՀ կառավարութեան հոսքը մօտս խնդիր էր տալիս։ Երեւի երեկ էր խնդիր տուել ու կանգնել, բայց մինչեւ «թարմացում» կոճակը սեղմելը որոշեցի էկրանահանեմ։

Պարզւում ա, մարդիկ մոռացել էին TLS վկայականը թարմացնել։

Նայի ջանիկ, մենք ունենք Let’s Encrypt, որը տալիս ա մեզ.

• ա) անվճար վկայական, երեք ամսով
• բ) աւտոմատացման գործիքներ

Բայց արի ու տես, որ ՀՀ կառավարութիւնը դրանք չի օգտագործում, օկ, հասկանալի ա, իրենք առնում են վկայականները եւ թարմացնում են տարին մէկ։

Բայց այդ ամէն ինչի համար էլ կայ աւտոմատացման գործիքներ, իսկ եթէ չկայ, ապա ունես մէկ տարի ժամանակ այդ ամէնը թարմացնելու։ Մէկ ամիս առաջ չէի՞ք կարող թարմացնել, պէտք է անպայման վկայականի ժամկետն անցներ նո՞ր թարմացնէիք։

Ու սա ՏՏ ոլորտով հպարտացող երկիրն է։

Ասանկ բաներ…

Պատասխանել մեյլով

Լուրեր էի կարդում, մէկ էլ տեսայ որ NetCraft֊ը հրապարակել է Most Reliable Hosting Company Sites in September 2021 գրառումը։ Ընդհանրապէս նման բաներ չեմ կարդում, բայց այս անգամ ուզեցի շատ կարեւոր բան ստուգել։

Արդէն երկար տարիներ է որ FreeBSD֊ի կարգախօսն է «The Power To Serve»՝ «Սպասարկելու Ոյժը»։

Ու այո, յուսախաբ չեղայ, երբ տեսայ որ New York Internet (NYI)֊ն առաջին տեղում է ու սիրուն նշուած է՝ OS? FreeBSD։

ՆեթՔրաֆթը նաեւ գրել է՝

In September 2021, New York Internet (NYI) had the most reliable hosting company site: it responded to all of Netcraft’s requests, with an average connection time of 61ms. NYI has appeared in the top 10 table seven times in 2021 so far. Customers can choose from a range of cloud, colocation, bare metal and managed solutions.

Նման բաները չէի գրում անցեալում, հիմա՝ ստիպուած եմ։ Ստիպուած եմ, որովհետեւ դեռ ունեմ բազմաթիւ ընկերներ, ովքեր ուզում են իրենց սպասարկիչները բաժանեն տրամաբանական վարչական մասերի սակայն չեն կարողանում։ Օգտագործում են Docker֊ի նման բաներ, երբ իրականում իրենց Jail է պէտք։

Յոյս ունեմ, որ, երբ տեսնեն որ NYI֊ի նման ընկերները երբ օգտագործում են FreeBSD, ապա իրենք էլ կսկսեն օգտագործել։

Մեյնսթրիմ չի նշանակում լաւ։ Թաքնուած չի նշանակում վատ։ Խնդրում եմ, ինձ սխալ չհասկանալ, ես չեմ ասում որ մեյնսթրիմը վատն ա կամ թաքնուածը լաւն ա։ Ուղղակի ասում եմ որ մեյնսթրիմից այն կողմ էլ բաներ կան։

Ասանկ բաներ…

Պատասխանել մեյլով