Պիտակների պահոցները՝ համայնք

Անդրանիկ Վարդանեան

27 Փետրվարի, 2025

Երեկուայ ելոյթը OWASP֊ի հանդիպման ժամանակ օկ էր։ ուղիղ 2 ժամ կարողացայ լրացնել, ու նաեւ մարդիկ ուզեցին որ աւելի տեխնիկական բաներն էլ մի օր առանձին պատմեմ, աւելի խորացուած։ երեկ ուղղակի մակերեսային էի պատմում։

Ամէն դէպքում ելոյթի սլայդները դրել եմ այստեղ՝ System Administration for InfoSec Professionals։ պլանաւորում եմ միւս շաբաթ վերջապէս հրապարակեմ իլլուրիայի նոր կայքը, ու այնտեղ արդէն կը լինեն մեր բոլոր ելոյթները, բոլոր տարիների։

Շնորհակալութիւն բոլոր նրանց, ովքեր միացան, հետաքրքիր հարցեր տուեցին, ու մասնակցեցին։

Պատասխանել մեյլով

OWASP Yerevan February meetup

Ի դէպ վաղը ունեմ ելոյթ, OWASP Yerevan֊ի հանդիպման ժամանակ։

Չաթում գրել են հետեւեալը՝

OWASP Yerevan February 2025 meetup — ամսուայ վերջին չորեքշաբթին, փետրուարի 26, 19:00 — AUA, 314W PAB 

Agenda՝ 

System Administration for InfoSec people — Antranig Vartanian

յոյս ունեմ հետաքրքիր կը լինի։

Պատասխանել մեյլով

Անդրանիկ Վարդանեան

10 Մայիսի, 2024

Շատ լուրջ մշակութային խնդիր ունենք. Երբ մարդիկ հարց են ունենում, մի անգամից ինձ են հարցնում անձնական նամակով, լինի դա ջաբերով կամ մեյլով։

Բայց ես ու նորայրը ահագին ջանք ենք դրել որ լինեն հանրային քննարկման սենեակներ, ինչպիսին է սարեանը, նաեւ ահագին ջանք ենք դրել, որ մարդիկ հանգիստ հարց տան, երկարաժամկէտ պատասխան սպասելու դէպքում՝ ֆորումների տեսքով։

Բայց արի ու տես որ էդ ամէնը էական չի, մարդիկ մէկ ա, օրուայ վերջում, գրում են մեզ անձնական նամակով, ու երբ մէկ կամ մի քանի ժամ չես պատասխանում, քանի դէ մենք էլ ենք մարդ, գործ, տուն, տեղ ու ընտանիք ունենք, ապա մի մասը սկսում են գոռալ «էդ ինչի՞ չես պատասխանում»։

Ինձ թւում ա շատ տրամաբանական կարողութիւններ պէտք չի հասկանալու համար, որ եթէ շատ ստանդարդ հարց ունես, նոր գիւտ չես անում, ապա 20+ անդամներով հանրային սենեակում հարցնելը աւելի լաւ տարերակ ա, քան մի հոգուն հարցնելը։

Բայց աւաղ, սա մշակութային հարց ա, մարդկանց ասելով «խնդրում եմ չաթում հարցրու» ոչ մի բան չի փոխուի։

Պէտք է մտածենք այս մասին…

Պատասխանել մեյլով

Օրենսդիր Մարմին

Ազգային ժողովը ժողովրդի ներկայացուցչական մարմինն է, որն իրականացնում է օրենսդիր իշխանությունը: Ազգային ժողովը վերահսկողություն է իրականացնում գործադիր իշխանության նկատմամբ, ընդունում է պետական բյուջեն և իրականացնում է Սահմանադրությամբ սահմանված այլ գործառույթներ:

Հայաստանի Հանրապետության Կառավարման Համակարգը

Այս տողերը շատ կարեւոր են ինձ համար։ Ես Հայաստանի քաղաքացի չեմ, որը նշանակում է, ես չեմ կարող ընտրութեամբ որոշել մարդկանց, ովքեր կ՚ընդունեն Հայաստանի Հանրապետութեան բյուջեն, կամ վերահսկեն գործադիր իշխանութեան։

Չէ, բնաւ։ Ես կարող եմ լաւագոյն դէպքում ցոյց տալ խնդիրներ եւ առաջարկել (մարդկանց ովքեր գիտեն) լուծումներ։

Բայց աւաղ, ես վստահ չեմ, որ դպրոցներում անգամ, երեխաներն անցնում են թէ ինչպէս է կառաւարւում Հայաստանի Հանրապետութիւնը, կամ ինչպէս մասնակցել ընտրութիւններին։

Ամէն դէպքում, ակնյայտօրէն, այս թեմայով պէտք է տեղեկատուական շարժանկար ցոյց տալ բոլոր ալիքներով, ոչ թէ միայն ընտրութիւնների ժամանակ, այլ միշտ։

Ու նաեւ երեւի տարածքային ընտրութիւնների թեմայով էլ։

Իսկ դպրոցներո՞ւմ։ Դպրոցներում պէտք է նաեւ բացատրել որ դպրոցներն ունեն հոգաբարձուներ, ովքեր պէտք է որոշեն դպրոցի բյուջեն, ծախսերը եւ նոյնիսկ թէ ով պէտք է լինի տնօրէնը։

Ասանկ բաներ…

Պատասխանել մեյլով

հինգ տարի անգլերէն բլոգելով

հինգ տարի անգլերէն բլոգելով աւելի շատ ընկերներ եմ ձեռք բերել քան պատկերացնում էի։

Ամիսը գոնէ մէկ անգամ ինչ֊որ մէկը գրում էր մեյլով եւ հարց տալիս, կամ կարծիք, կամ քննադատութիւն, շատ դէպքերում նոյնիսկ առաջարկում էր ընկերանալ։ Տասնեակ ընկերներ եմ ձեռք բերել որոնց հետ մինչեւ օրս խօսում եմ, շաբաթը մէկ գոնէ չաթւում, եւ նոյնիսկ իրար նուէրներ ենք ուղակում աշխարհի մի անկիւնից միւսը։

Մինչ օրս դեռ չեմ հասկանում, թէ ինչու եմ սիրում գրառել ցանցային օրագրում, բայց հասկանում եմ, թէ առանց դրա ապրել չեմ կարող։

Երեկ Անգլերէն ցանցային օրագրիս առաջին գրառման 5 ամեակն էր։

Շատ բանի չեմ հասել անգլերէն օրագրով, շատ քիչ մարդիկ են կարդում այն, բայց ահա թէ ինչ եմ արել 5 տարուայ մէջ.

  • հրապարակել եմ 96 գրառում
  • գրել եմ 27,245 բառ
  • վերբեռնել եմ 102 նկար
  • Ինքս ինձ 256 անգամ ասել եմ որ «այսուհետ ամէն օր եմ բլոգելու»

Բլոգները այնքան կարեւոր են համացանցի համար, որ արդէն 2 տարի է պահում եմ օրագիր.հայ համայնքը։

Շնորհակալ եմ, որ բլոգում էք։

Մինչ միւս տարի (։

Պատասխանել մեյլով

ասք բնակչութեան եւ համայնքների մասին

Ինձ միշտ հետաքրքրել են համայնքները, փոքր տարիքից միշտ եղել եմ ինչ֊որ համայնքի անդամ։ Կար ժամանակ երբ սկաուտ (scout) էի, դրանից յետոյ եղել եմ եկեղեցու դպիր, իսկ պատանեկան տարիներին եղել եմ Սուրիոյ Երիտասարդական Միութեան պատանեկան թեւի անդամ։

Երբ եկայ Հայաստան, ի զարմանս ինձ շատ համայնքներ չկային։ Մի անգամից սկսեցի զբաղուել համայնքներ ստեղծելով։ Այդ տարիներին Հայաստանը ահագին ապրում էր Ֆեյսբուքում (երեւի հիմա էլ, հա՞, չգիտեմ, արդէն քանի տարի է չկամ այնտեղ), ու ստեղծեցի ԳՆՈւ֊Լինուքսի Հայաստանեան խումբը, որը ունէր էր 100֊ից աւել անդամ։ Վստահ եմ հիմա աւելի շատ մարդիկ կան։

Բայց մենակ չեմ կարող անվերջ համայնքներ պահել, արդէն ահագին համայքների համահիմնադիր եմ։ Շատ ժամանակ ուզում եմ ուղղակի համայնքի անդամ լինել, ոչ թէ զրօյից ստեղծել։

Երկար տարիներ ինքս ինձ համոզում էի, թէ բա նորմալ է, որ Հայաստանում համայնքները քիչ են կամ չկան, բնակչութիւնն է քիչ։ Շատ բնակչութեան դէպքում աւելի շատ համայնքներ կը լինէին։

Բայց վերջերս հասկացայ, որ բնակչութեան թիւը կապ չունի, բնաւ։

Օրինակ, արի վերցնենք Մալտան, որը, չնայած Երեւանից 50% մեծ է տարածքով, բնակչութիւնը ընդամէնը 519,000 է։ Այո, մի ամբողջ երկիր մեր երկրի 0.1 տոկոսն է տարածքով։

Բայց արի ու տես, որ Մալտայում կան ահագին համայնքներ։ Օրինակ, ես զարմացայ երբ տեսայ որ Մալտայում կայ կոմիկսների օնլայն խանութ (ու տենց ինչ֊որ փոքր բան չէ, այլ ահագին մեծ հաւաքածոյ ունեն), չնայած նրան, որ IRL խանութ չունեն, բայց արդէն 8 տարի է ակտիւ գործում են։

Միւս կողմից տեսայ, որ Մալտայում կայ ակտիւ Star Wars֊ի համայնք։ Այնքան ակտիւ, որ նոյնիսկ 501֊րդ լէգէոնի բաժին կայ, անունն էլ 501st Malta Outpost։

Իհարկէ, չեմ ասում որ Հայաստանում համայնքներ չկան, այլ ուղղակի այն, որ բնակչութեան թիւը բնաւ կապ չունի համայնքների քանակի եւ որակի հետ։

Ահագին մտածել է պէտք այս մասին ու պէտք է փորձել հասկաանլ թէ ինչն է արմատական պատճառը, որ Հայաստանում համայնքներ չեն ծնւում։

Ասանկ բաներ…

Պատասխանել մեյլով

Անդրանիկ Վարդանեան

18 Մայիսի, 2023

Անցած ամիս Systems We Love չէինք կազմակերպել, հիմնականում այն պատճառով որ ես խառն էի գործերով։

Ինձ ահագին մտածելու տեղ տուեց։ հաւաքը չպէտք է ինձանից կախուած լինի, պէտք է ձեւ գտնեմ, որ անկախ ինձանից հաւաքը տեղի ունենայ։

Այս ամիս էլ չեմ հասցնի Systems We Love կազմակերպել, բայց միւս ամիս արդէն նենց կանեմ, որ անկախ ինձանից տեղի ունենայ։

Շատ բարդ չի։ մի քանի հատ մեյլ հասցէով պէտք է կիսուել։ մի հատ կայքի «աքսես» պէտք է տալ։ այսքան բան։

Տեսնենք ոնց կստացուի։

Պատասխանել մեյլով

Հայերէնները macOS֊ում եւ iOS֊ում

Մեր զրուցարաններից մէկում նոր քննարկում էինք, թէ իրականում ինչքան բարդ է մեր համար Հայերէն թարգմանել տարբեր ծրագրեր։

Օրինակ՝ դաշնեզերքի համայնքը ահագին ժամանակ առաջ թարգմանել էր Mastodon֊ի վեբ ծրագիրը Հայերէն, սակայն դասական ուղղագրութեամբ, օրինակ Favorites֊ը ցոյց ա տալիս Հաւանածներ, ոչ թէ հավանածներ։

Ահագին ժամանակ է թարգմանում եմ NetNewsWire ծրագիրը Հայերէն՝ դասական ուղղագրութեամբ ու դեռ չեմ հասել կոդը գրելուն, բայց մտածեցի, տեսնես XCode֊ը սպասարկում ա՞ բազմալեզու համակարգեր։

Իրականում, աւելի լաւ է սպասարկում, քան բազմաթիւ համակարգերում, օրինակ Siskin IM ծրագրի կարգաւորումների մէջ (սա հենց Settings֊ի մէջ է, այսինքն նոյնիսկ ծրագիրում կոճակներ ստեղծել պէտք չի, այլ հենց Settings֊ից կարող ես փոխել լեզուն) տեսայ որ մի քանի լեզու է սպասարկում.

Siskin_Language.png

Ահ, այսինքն կը կարողանամ մի քանի լեզու աւելացնել, առանց ինչ֊որ կոճակներ աւելացնելու։ Հրաշալի՛։

բայց մեր գլխաւոր խնդիրն այն էր, որ մենք ոզում ենք ունենալ ե՛ւ դասական ուղղագրութեամբ, ե՛ւ արդի ուղղագրութեամբ։

Պարզւում է, որ XCode֊ի Localization֊ում կայ երկու հատ Հայերէն.

Screenshot 2023 01 30 at 5 00 12 PM

Հրաշալի, ուրեմն կը կարողանանք երկուսն էլ սպասարկել, երբ թողարկենք մեր թարմացումները (։

Ասանկ բաներ…

Պատասխանել մեյլով

Սարեանցիների Պատահական Հանդիպում

Տուն գնալու ճանապարհին ասեցի կօֆէին «դէ արի մտնենք Սարեանի Հայկ սուրճի բովարան» ու իհարկէ, ինչպէս միշտ, բարմենն ասաց «ձեր ընկերները ներսում են»։

Մտանք ներս ու տեսանք, որ իսկապէս մեր ընկերները այստեղ են ։Ճ

Այսպիսով ստացուեց պատահական հանդիպում Սարեանցիներով, Սարեան փողոցի վրայ։

Նկարները նախ երեւացին Photos by Antranig ցօգում։

Ասանկ բաներ…

Պատասխանել մեյլով

ARMSec 2022

CTF֊ից անցնենք ARMSec 2022 կոնֆերանսին, որը տեղի է ունենալու Դեկտեմբերի 18֊ին, բացումը լինելու է առաւօտ ժամը 10֊ին։

Մանրամասները կարող էք նայել կայքում՝ ARMSec։

Ես ունենալու եմ երկու ելոյթ՝

1) How the internet is going back to its roots and why you should care

Screenshot 2022 12 16 at 1 04 49 PM

Այս ելոյթի ժամանակ խօսելու եմ սոց֊ցանցերի մասին, թէ ինչպէս է ամէն ինչ հետ գնում իր արմատներին, ինչ են ապակենտրոն սոց֊ցանցերը եւ ինչու ենք մենք յաղթելու։

2) How Valodik reports incidents to improve his country and why we need a CERT/NCSC NOW!

Screenshot 2022 12 16 at 1 04 57 PM

Այս ելոյթի ժամանակ խօսելու եմ թէ ինպէս է Վալոդիկը (վերեւների հետ կապ չունեցող 16 տարեկան երեւակայական երիտասարդ մը) տեղեկացնում համապատասխան մարմիններին իր գտած խնդիրները։

Երեւի լաւ է, որ երկրորդ ելոյթս չեն դրել «գլխաւոր սենեակում»՝ Մանուկեան սրահում։ Մի անգամից ասեմ, որ հիմնականում լինելու է այն մասին թէ ինչու են ձախողուել Հայաստանեան CERT֊երը, Հայաստանի Հանրապետութեան նախարարութիւնները եւ նոյնիսկ ARMSec համայնքը։ Ու ինչպէս կարող ենք ուղղել այդ խնդիրները։

Ահ, այս տարի Կօֆէ֊ն էլ է ելոյթ ունենալու՝

Screenshot 2022 12 16 at 1 15 45 PM

Իսկ նա պատմելու է իր սովորելու եւ գործ գտնելու ուղու մասին։

Սպասում եմ բոլորիդ։ Մինչ հանդիպում։ Հա, օգտագործելու եմ #ARMSec2022 պիտակը

Ասանկ բաներ…

Պատասխանել մեյլով